مصطفی صلی الله علیه و آله خبر داد از کردگار قدیم و خداوند مهربان که از بنده نوازی و مهربانی و بزرگواری خود گفت: قسمت کردم خواندنِ سوره ی الحمد میان من و میانِ بنده ی من، نیمه ای از آن، مراست و نیمه ای از آنِ بنده ی من و بنده ی مراست آن چه خواهد.
چون بنده گوید: بِسمِ اللّه ِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ، اللّه گوید: بنده ی من مرا نام نهاد و به نام نیکو خواند.
چون بنده بگوید: اَلحَمدُ للّه ِ رَبِّ العالمین، اللّه گوید: بنده ی من، مرا سپاس داری کرد و از من آزادی نمود.
چون بنده گوید: الرَّحمنِ الرَّحیم، اللّه گوید: بنده ی من، مرا ستایش نیکو و ثنای به سزا گفت.
چون بنده گوید: مالِکِ یَوم الدِّین، اللّه گوید: بنده ی من، مرا به بزرگواری و پاکی بِستُود. بنده ی من پشت به من داد و کار را به من گذاشت. دانست که به سر برنده ی کارِ وی ماییم، تمام کننده ی نعمت بر وی ماییم، سازنده ی کار وی و روزی رساننده ی به وی ماییم. ما را می پرستد و از ما می خواهد، و دست نیاز، سوی ما برداشت که اِهدنا تا آخر سوره، همه بنده را دعاست. و او راست آن چه خواست.
مصطفی صلی الله علیه و آله این سوره را سه نام نهاد: یکی سبعِ مثانی، دیگر فاتحةُ الکتاب، سه دیگر امُّ القُرآن. سبع مثانی آن است که هفت آیت است و نیز گفته اند از بهر آن که جبرییل، دو بار با آن فرو آمد، یک بار به مکه و یک بار به مدینه، از جهت تعظیمِ آن، پس این سوره هم مکّی است و هم مدنی و فاتحه به آن گفت که در مصحف ها، ابتدا به آن کنند و کودکان را به تعلیم، و در هر نمازها، ابتدا به آن کنند و در هر کاری که بنده در آن شروع کند، اول گوید: بِسمِ اللّه . امُّ القرآن، از آن است که اصلِ علوم قرآن و جمله کتاب های خداوند است. هر چه در کتاب ها است از علوم دینی و مکارم الاخلاق، مُعْظَمِ آن در این سوره از روی اشارت موجود است.
* * *
روایت است از رسول صلی الله علیه و آله که گفت: هر که این سورتِ فاتحه بخواند، هم چنان باشد که تورات و انجیل و زبور داوود و صُحُفِ ابراهیم خوانده، و به هر حرفی، درجه ای در بهشتش بدهند و من خواستم تا وصفِ آن درجات بگویم شما را، مرا دستوری ندادند ولکن خوشا خواننده ی این سورت را و این سورت، قسمت شده است میان خدای تعالی و بنده. و این سورت شفاست از هر دردی و آفتی.
روایت است که ابلیس چهار بار بنالید: یک بار که خدای تعالی لعنتش کرد و یک بار که از بهشتش بیرون کرد و یک بار که رسول صلی الله علیه و آله را به رسالت فرستاد و یک بار که سورت فاتحه فرود آمد.
و از جمله شرفِ این سورت آن است که نماز درست نباشد الا به این سورت و هیچ سورت و آیت به جایِ این نایستد.
و رسول گفت: نماز نباشد آن را که اُمُّ القرآن نخواند.
روایت است از رسول صلی الله علیه و آله که گفت: سورةُ البقره بیاموز که اَخْذَش برکت است و تَرکَش حسرت و باطل کاران یعنی ساحران بر خداوندِ این سوره (عالمِ بر این سوره) راه نیابند.
و نیز خالی تر خانه ای از خیر، خانه ای باشد که در او سورة البقره نخوانند و سورة البقره، سراپرده ی قرآن است و هر که سورة البقره بخواند، صلوات و رحمتِ خدای تعالی بر او باشد.
و رسول صلی الله علیه و آله جماعتی را به غزایی (جنگی) فرستاد، خواست تا بر ایشان امیری [انتخاب[ کند. یک یک را پیش خواند و گفت: تو از قرآن چه دانی؟ هر کس می گفت که فلان سوره دانم. تا جوانی پیش آمد به سال از همه کِهتَر (کمتر) گفت: یا رسول اللّه ! من سورة البقره دانم. گفت: تو را امیر کردم بر اینان.
گفتند: یا رسول اللّه ! این جوان را چگونه بر ما پیران امیر می کنی؟! گفت: او سورة البقره داند و شما ندانید.
و پیامبر گفت که: سورة البقره، سیّد قرآن است.
* * *
روایت است که: شیطان هرگه که از سورة البقره چیزی بشنَوَد، بگدازد از شنیدن آن و بگریزد.
و روایت است که مردی بود تازه جوان، شبی بخفت. بامداد که برخاست مویِ سر و محاسنِ وی همه سپید بود. او را گفتند: چه رسید تو را در خواب؟ گفت: قیامت نمودند ما را در خواب. و وادی عظیم دیدم از آتش و بر سَرِ آن جسری (پلی) باریک بر حَدِّ (به اندازه ی) تیغ شمشیر و مردم را به نام های ایشان می خواندند و بر آن جِسر می گذرانیدند. یکی می رَست (رهایی می یافت) و دیگری می خَست (آسیب می دید) یکی می گذشت و یکی در آتش می افتاد. آنگه مرا خواندند به نام خود. رفتم بر آن جسر و می لرزیدم و به راست و چپ می چسبیدم. آخر، دو مرغِ سفید را دیدم یکی به راست و یکی به چپ و مرا راست می داشتند و از آتش نگاه می داشتند؛ تا آخر به آن جسر باز گذشتم. آنگه مرغان را گفتم که: شما چه باشید و که اید؟ گفتند: ما سورة البقره و آل عمران هستیم که اللّه تعالی، تو را به ما خلاص داد که ما را بسیار خوانده ای.
مصطفی صلی الله علیه و آله در بیان فضیلت این سوره گفت: هر آن کس که برخوانَد روز آدینه این سوره را، خدای عَزَّوجَلّ و فریشتگانِ او بر وی ثنا گویند و درود فرستند، تا آنگه که آفتاب فرو شود.
و روایتی دیگر آن که: اگر شبِ آدینه بر خوانَد، روزِ قیامت، وی را دو پر دهند تا بدان دو پر اندر صراط به آسانی باز گردد.
و روایتی دیگر آن که: اگر در عموم احوال و اوقات، این سوره بر خوانَد، به هر آیتی وی را امانی دهند و زینهاری و نیز، توانگر به حقیقت آن کس است که آل عمران دانَد و خوانَد.
.jpg)
